Met een degelijke reportageflitser kan je prachtig licht toevoegen aan je foto's. Dit zijn de beste modellen.
Flitslicht heeft soms een slechte reputatie: het breekt de sfeer, het is te fel en te direct enzovoort. De ingebouwde flits van je camera kun je in de meeste gevallen inderdaad beter uitzetten. Maar met een degelijke opzetflitser of reportageflitser kun je wel echt mooi licht toevoegen aan je foto. Shoot toont je wat je nodig hebt en waarom.
Waarom heb je een externe flits nodig?
De ingebouwde flits maakt van je camera een ordinaire kopieermachine: je kunt alleen maar recht voor je uit flitsen, en de kracht is moeilijk of niet instelbaar. Het resultaat is bijna altijd bedroevend, doordat de afstand tussen lens en flits te klein is. Om die reden zie je ook dat veel high-end camera’s geen flitser meer aan boord hebben.
Bij een camera met opklappende flits staat de lichtbron pal boven de lens en dus op dezelfde verticale as, terwijl mooi licht ideaal vanuit een hoek van 45 graden komt. Bovendien is het oppervlak van de lichtbron zelf erg klein, waardoor het licht erg hard overkomt. Om al die redenen zie je op foto’s die met ingebouwde flits gemaakt werden de typische konijn-in-lichtbak-blik van mensen die ‘geflitst’ worden.
Ook met een externe flitser kun je dat soort kopieermachine-effecten nog steeds hebben, maar toch heb je veel meer mogelijkheden. Van nature staat een externe flitser al iets hoger en verder weg van de lens. Bovendien maakt hij je camera sneller: je hebt krachtigere batterijen die de flitser sneller weer bedrijfsklaar maken. Je zal dus minder vaak dat ene moment missen omdat je camera aarzelt. Je camera zal met de duurdere reportageflitsers ook sneller scherpstellen met externe flash, omdat er in de flitser een extra infrarood focushulp ingebouwd zit.
Hoe gebruik je een reportageflits?
Op de automatische stand van je camera en met de flitskop recht voor je uit, zal de flits zijn best doen om de hele scène in beeld te verlichten. En precies dat mag nooit de bedoeling zijn als je extra licht gebruikt voor een foto. Het basisprincipe van flitsfotografie is namelijk om het omgevingslicht en het kunstlicht (van de flits) mooi in evenwicht te krijgen.
Je kunt dat doen door de flitser eerst even uit te zetten en dan de sluitertijd en het diafragma op je camera manueel in te stellen, op zo’n manier dat de achtergrond nog wat omgevingslicht toont. Het hoofdonderwerp mag donker zijn, dat verlicht je immers nadien door de flits in automatische stand te laten werken. De sluitertijd mag vrij laag zijn, omdat het flitslicht je onderwerp toch ‘bevriest’.
Een andere manier om omgevingslicht en flitslicht te mixen is om met je flits indirect je onderwerp te belichten. Je richt je flits niet naar het onderwerp, maar draait de flitskop naar bijvoorbeeld een wit plafond. Het flitslicht weerkaatst dan uiteindelijk op je onderwerp, maar het grote oppervlak van het plafond heeft het licht intussen veel zachter gemaakt.
Bij gebrek aan plafond kun je ook een wit hemd van een gast op een feestje gebruiken, of een hulpstukje dat op je flits zit (een wit kaartje of aparte accessoires, zie verderop). Dit zogenaamde bouncen (je flitskop ronddraaien om indirect te flitsen) lukt alleen met een externe flash omdat die meestal een beweegbaar deel hebben. Door de flitskop rond te draaien en door manueel je omgevingslicht in de foto te verwerken, word je dus een soort dj die omgevingslicht en flitslicht mixt. Met een ingebouwde flitser lukt dat moeilijker omdat je die niet kan ronddraaien of het licht op een andere manier verzachten.
Hoe kies je een externe flitser?
Een externe flitser koop je in de eerste plaats omdat je de kop kan draaien. Maar waar moet je nog meer op letten? De goedkopere modellen kunnen vaak maar 180 graden horizontaal draaien, 90 graden naar links en naar rechts. Ideaal is als je de flitskop ook gewoon achterstevoren kunt zetten. Zo kan je het flitslicht op jezelf terugkaatsen naar je onderwerp. Verticaal moet je de kop bij voorkeur rechtop kunnen zetten (90 graden), met een aantal tussenstapjes.
Fotografen die graag meten, zullen de gradenaanduidingen op de flitser tof vinden, maar wij doen het gewoon op het gevoel. Bij portretten kun je het licht schuin van boven laten komen door de flits op 45 graden verticaal te zetten, en dan het reflectiekaartje in de flitskop uit te schuiven.
Wat is flitsen op tweede gordijn?
Met de meeste externe flitsers kan je op ‘tweede gordijn’ flitsen, zeker als je een flitser van je cameramerk gebruikt. Dat is een flitstechniek waarmee je een bewegend onderwerp niet bevriest. Je behoudt een gevoel van beweging door de flits te laten afgaan net voor de sluiter van de camera weer dichtgaat. Bewegende objecten krijgen dan een bewegingssliert achter zich.
Let op het merk van je camera
De meeste flitsers kunnen automatisch werken via TTL-lichtmeting (through the lens). De flitser stuurt een heel korte pre-flash uit, die door de cameralens op de ingebouwde lichtmeter van je camera valt en gebruikt wordt om de juiste hoeveelheid flitslicht te berekenen. Koop je een flitser van een ander merk dan je camera (bijvoorbeeld Metz), kies dan het juiste model voor jouw merk camera. Ook zal een flits in de automatische modus kunnen meezoomen als je je lens inzoomt. Het licht valt dan geconcentreerder op je onderwerp.
Hoe krachtig moet een flitser zijn?
De kracht van een flitser wordt aangeduid door het richtgetal (guide number of GN). Hoe hoger het richtgetal, hoe krachtiger de flitser. Het richtgetal is gelijk aan het product van de afstand tot je object en de benodigde diafragmawaarde. Hoe sterker de flitser, hoe verder het object van de flitser mag staan. Omgekeerd, als je het richtgetal kent, en dat deelt door de afstand, ken je het diafragma dat je kunt gebruiken voor je flits.
Hoe duurder de flitser, hoe beter deze manueel instelbaar is. Je kunt dan de kracht zelf regelen, en dat is vooral handig als je hem via Pocket Wizards of via infrarood los van de camera wil aansturen. Op het lcd-schermpje van de flitser kun je dan een waarde instellen van full power (1/1) tot 1/128 (de zwakste stand bij de Canon 580 EX II).
Hoe meer tussenstops, hoe beter. Sommige goedkopere flitsers kun je maar tot 1/32 afzwakken, en dat levert vaak nog veel te fel licht op. Zeker als je een groot diafragma wil gebruiken (2.8 bijvoorbeeld) op je camera, dan flits je al snel alles plat, zonder enige nuance.
Omdat het omgevingslicht nog een rol moet spelen bij goede flitsfotografie, is het dus minstens even belangrijk om te weten wat de zwakste stand van je flitser is. Hoe sterk je flitser is, is alleen van tel als je hem gebruikt in een zonnige omgeving.
Controleer ook wat je flitser kan als je hem los van de camera wil gebruiken. Is er een infrarood-ontvanger? Die kan signalen opvangen van een andere flitser (op de camera) en zo van op afstand ingesteld worden. Goedkopere modellen werken met een lichtsensor die de flitser doet afgaan zodra er een flits gezien wordt.
Als je vaak in barre omstandigheden buiten fotografeert, dan check je het best of je flitser waterdicht is. Alleen de duurste modellen zijn weather-sealed. Let wel: een weerbestendige flitser is vrij overbodig als je camera en lens niet weerbestendig zijn.
Herlaadtijd of recycle time
De herlaadtijd of recycle time van een flitser bepaalt hoe snel de flitser weer kan flitsen na een volledige ontlading. Voor de doorsnee fotograaf is een herlaadtijd van drie seconden meestal snel genoeg. Meestal zal je niet op volle kracht flitsen, en dan laadt de flitser sneller op.
Als je toch erg vaak na elkaar wil kunnen flitsen, check dan of je flitser beschikt over een high voltage-aansluiting. Daarmee kun je een externe batterij aansluiten. Die batterijen kun je bij cameramerken als Canon en Nikon zelf kopen, maar de meest professionele exemplaren vind je bij merken als Lumedyne of Quantum Instruments. Ideaal voor paparazzi!
Licht bouncen met kaartje
Details maken het verschil. Grote flitskoppen zijn interessant omdat je licht dan al iets beter gespreid uit de flitser komt. Soms is er een uitschuifbaar kaartje ingebouwd waarop je het flitslicht kunt bouncen als er geen plafond in de buurt is. Er zijn genoeg oplossingen apart te koop om te bouncen als er geen kaartje ingebouwd zit in je flitser, maar toch is dit de properste en de snelst bruikbare manier om te bouncen. Je kaartje zal ook niet vuil worden en je zult het ook niet kwijtraken.
Wat met de flitsschoen?
Sommige reportageflitsers hebben een plastic flitsschoen in plaats van een metalen. En dat terwijl dat punt het meest breekbare is van de hele flitser. Flitsers van Metz zijn dan weer bekend om hun bracket. Je monteert de flits via een statiefschroef aan de zijkant van je camera. Let ook op het gewicht van de flitser, zodat je toestel niet uit balans raakt. Als je gebruik wil maken van de automatische instelmogelijkheden van een flitser, dan koop je in het ideale geval een flitser van hetzelfde merk als je camera.
Andere merken die flitsen maken, zoals Metz, kunnen ook communiceren met de camera’s van andere merken. Soms werken echter niet alle functies. Het grote voordeel is dat die alternatieve flitsmerken fors goedkoper zijn.
De beste reportageflitsers
- Canon Speedlite EL-1
- Canon Speedlite 430EX III-RT
- Nikon Speedlight SB-5000
- Godox TT685IIS voor Sony
- Godox Speedlite TT350
1. Canon Speedlite EL-1
Canon-fotografen die op zoek zijn naar de ultieme reportageflitser komen als snel uit bij deze Canon Speedlite EL-1. De flitser werd ontwikkeld met het oog op de professionele gebruiker en heeft dezelfde rode ring in zijn ontwerp als de Canon-lenzen van dat niveau.
De reportageflitser komt met een LP-EL accu die maar liefst 335 foto’s toelaat tegen het maximale vermogen. De herlaadtijd bevindt zich tussen de 0,1 en 0,9 seconden. Het ingebouwde koelsysteem met ventilator laat je tot 170 foto’s op rij maken zonder oververhitting.
2. Canon Speedlite 430EX III-RT
Wie liever wat minder spendeert voor een reportageflitser en met een camera van Canon werkt, kan deze Canon Speedlite 430EX III-RT op de kop tikken voor minder dan 300 euro. De flitser heeft een draaibare flitskop en kan los van de camera gebruikt worden via radiofrequentie- of optische bediening.
De flitser werkt met 4 AA-batterijen en het duurt zo’n 3,2 seconden voordat de flitser opnieuw opgeladen is. Een LCD-scherm laat je makkelijk de gebruikte instellingen aflezen. Het richtgetal is 43 m bij ISO 100.
3. Nikon Speedlight SB-5000
Ben je in het bezit van een Nikon camerasysteem, dan is de Nikon Speedlight SB-5000 een van de beste reportageflitsers die je kan aanschaffen. Dankzij draadloze radiobesturing beschik je over een werkafstand van maar liefst 30 meter. Een intern koelsysteem zorgt er dan weer voor dat je tot 100 opnamen na elkaar kan vastleggen op volle sterkte. Het richtgetal van deze flitser is 34,5.
4. Godox TT685IIS voor Sony
Wie in het bezit is van een Sony-camera en op zoek is naar een budgetvriendelijke flitser doet met de Godox TT685IIS een goede koop. De flitser heeft een bereik van -7 tot 120 graden en is 330 graden draaibaar. De flitser is ook voorzien van een TCM-functie, zodat onmiddellijke omschakeling van TTL naar handmatige modus mogelijk is.
5. Godox Speedlite TT350 voor meerdere merken
De meest betaalbare flitser in deze koopgids is de Godox Speedlite TT350, een reportageflitser die verkrijgbaar is voor meerdere merken, waaronder Canon en Nikon, maar ook Sony, Olympus en Panasonic. De flitser heeft een ingebouwde master en slave-ontvanger , een omnibounce, uitgebreide instellingen en ondersteuning voor sluitertijden tot 1/8000s. Een andere troep van de TT350 is het grote LCD-display, met achtergrondverlichting. Het richtgetal van deze flitser is 36 op ISO 100.
Wil je beter leren fotograferen?
Neem dan een abonnement op Shoot Magazine (6x per jaar).
Shoot is hét fotografiemagazine voor en door enthousiaste fotografen. In Shoot vind je de beste tips en trucs, workshops en cursussen voor geslaagde foto’s, de knapste fotoplekjes in België, de helderste uitleg over fotografietechnieken, tests van nieuwe camera’s, lenzen en meer, plus foto’s van de beste Belgische fotografen.
